ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ

26 Σεπτεμβρίου 2025

Η αντισύλληψη αφορά τη χρήση μεθόδων για την αποτροπή εγκυμοσύνης, προκειμένου να εξασφαλίζεται η συνειδητή απόφαση για τεκνοποίηση. Ασφαλείς και αποτελεσματικές αντισυλληπτικές μέθοδοι έχουν αναπτυχθεί από τον προηγούμενο αιώνα και ιδανικά κάθε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας, σε όλο τον κόσμο, θα έπρεπε να έχει την δυνατότητα να επιλέγει ελεύθερα εάν, πότε και πόσες φορές θα γίνει μητέρα.

Ωστόσο, η χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων δεν έχει ακόμη φτάσει να καλύπτει τις ανάγκες του συνόλου των γυναικών, καθώς από στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Population Fund, UNFPA) για το έτος 2022, εκτιμάται ότι σχεδόν οι μισές εγκυμοσύνες παγκοσμίως δεν είναι προγραμματισμένες. Οικονομικοί, κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες καθώς και παραπληροφόρηση αποτελούν εμπόδια στην πρόσβαση των γυναικών σε σύγχρονες και αποτελεσματικές αντισυλληπτικές μεθόδους, όχι μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και στις ανεπτυγμένες χώρες, σε μικρότερο όμως βαθμό. Η διακοπή της εγκυμοσύνης είναι η κατάληξη στο 60% περίπου από τις μη προγραμματισμένες εγκυμοσύνες, η οποία σε ποσοστό 45% δεν γίνεται με ασφαλείς υγειονομικές συνθήκες και αυτό έχει ως επακόλουθο την αυξημένη μητρική θνησιμότητα, εκτιμώμενη σε ποσοστό 5-13%. Μία άλλη πτυχή των επιπτώσεων της μη προγραμματισμένης εγκυμοσύνης είναι και το γεγονός ότι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας με χρόνια νοσήματα (πχ. σακχαρώδη διαβήτη) που δεν μπορούν να προγραμματίσουν την εγκυμοσύνη, δεν έχουν την δυνατότητα η σύλληψη να γίνει σε μία φάση ικανοποιητικού ελέγχου του χρόνιου νοσήματος, με επακόλουθο την εμφάνιση επιπλοκών στην έγκυο και ανεπιθύμητων συμβαμάτων στο έμβρυο ή/και στο νεογνό. Όλα αυτά τα δεδομένα αναδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη για την διεύρυνση και την βελτίωση των υπηρεσιών οικογενειακού προγραμματισμού και ιατρικής συμβουλευτικής σε όλες τις χώρες, με ιδιαίτερη έμφαση στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Σήμερα, υπάρχουν στην διάθεση κάθε ζευγαριού και κάθε γυναίκας πολλές επιλογές αντισυλληπτικών μεθόδων που ωστόσο διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: στις ορμονικές και στις μη ορμονικές. Τα αντισυλληπτικά χάπια αποτελούν την πλέον διαδεδομένη μέθοδο ορμονικής αντισύλληψης. Εκτός από την αντισυλληπτική δράση υψηλής αποτελεσματικότητας, προσφέρουν ρύθμιση του κύκλου, βελτίωση ή ύφεση δυσμηνόρροιας, βελτίωση ή ύφεση του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου και βελτίωση ή ύφεση ακμής. Ωστόσο, πρέπει προηγουμένως να αποκλείονται οι καταστάσεις που αποτελούν αντένδειξη για την χορήγηση τους. Το ανδρικό προφυλακτικό αποτελεί πολύ διαδεδομένη μέθοδο αντισύλληψης, η οποία έχει σαφώς μικρότερη αποτελεσματικότητα από εκείνη της ορμονικής αντισύλληψης, ωστόσο παρουσιάζει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι προφυλάσσει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της HIV λοίμωξης. Υπάρχει ακόμη η δυνατότητα της επείγουσας αντισύλληψης, η οποία εφαρμόζεται μετά από επαφή χωρίς προφύλαξη.

Οι μέθοδοι αντισύλληψης για να είναι αποτελεσματικές θα πρέπει να εφαρμόζονται συστηματικά και σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης, ωστόσο ακόμη και με αυτές τις προϋποθέσεις δεν έχουν όλες την ίδια αποτελεσματικότητα. Επίσης, η κάθε αντισυλληπτική μέθοδος εμφανίζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, και αρκετές από αυτές έχουν αντενδείξεις και ανεπιθύμητες ενέργειες. Και εδώ αναδεικνύεται η σημασία της ιατρικής συμβουλευτικής για την επιλογή της μεθόδου αντισύλληψης. Πρέπει να παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφόρων αντισυλληπτικών μεθόδων και ειδικά για τις ορμονικές μεθόδους αντισύλληψης να συνεκτιμώνται παράγοντες όπως η ηλικία και η κατάσταση της υγείας της γυναίκας προκειμένου να καθορίζονται τα ιατρικά κριτήρια καταλληλότητας, από τον θεράποντα ιατρό. Την τελική απόφαση για την επιλογή της αντισυλληπτικής μεθόδου θα πρέπει να πάρει η ίδια η γυναίκα (ή ο άνδρας ή το ζευγάρι) ανάλογα με την προσωπική κατάσταση (γάμος, σταθερή σχέση, ευκαιριακές σχέσεις), την επιθυμητή διάρκεια αντισύλληψης και τις δυνατότητες συμμόρφωσης στην εφαρμογή μίας μεθόδου. Επίσης, στην απόφαση της επιλογής συμβάλλει και η ενδεχόμενη εμπειρία από προηγούμενη χρήση αντισυλληπτικής μεθόδου, ως προς τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα. Εφ’ όσον δε επιλεγεί κάποια ορμονική μέθοδος αντισύλληψης, χρειάζεται τακτική ιατρική παρακολούθηση για την έγκαιρη διαπίστωση τυχόν ανεπιθυμήτων ενεργειών. Όποια αντισυλληπτική μέθοδος κι αν επιλεγεί, θα πρέπει να προσφέρει ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, να θεωρείται εύκολη στην χρήση, να ταιριάζει στον τρόπο ζωής και να μην διαταράσσει την σεξουαλική ζωή.

Η 26η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης από το 2007 με πρωτοβουλία του ΟΗΕ, με στόχο κάθε εγκυμοσύνη να είναι συνειδητή και επιθυμητή, γεγονός που θα έχει όφελος στην δημόσια υγεία, και σε προσωπικό επίπεδο θα συμβάλλει στην αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος, στην σεξουαλική υγεία και στην ισότητα των φύλων ως προς τον προγραμματισμό της ζωής για την εκπαίδευση και την επαγγελματική δραστηριότητα. 

Επιμέλεια κειμένου: Ευαγγελίνα Βασιλάτου MD, PhD

Ενδοκρινολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης Νοσοκομείου «ΥΓΕΙΑ»