«ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ»
Η 14η Νοεμβρίου αφιερώνεται ετησίως στην Παγκόσμια Ημέρα Σακχαρώδη Διαβήτη. Θεωρείται ημερομηνία ορόσημο με συμβολική σημασία, διότι αποτελεί τη γενέθλια ημέρα του Frederick Banting, ο οποίος μαζί με τον Charles Best, είναι εκείνοι που πρώτοι συνέλαβαν την ιδέα που οδήγησε στην ανακάλυψη της ινσουλίνης τον Οκτώβριο του 1921.
Η Παγκόσμια Ημέρα Σακχαρώδη Διαβήτη, ήδη από το 1991, αποτελεί τη μεγαλύτερη οργανωμένη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, σε περισσότερες από 160 χώρες, με απήχηση σε περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής, φύλου, γνωστικού επιπέδου, επαγγέλματος και κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης. Η εκστρατεία αποσκοπεί στην πρόληψη και στην αποτελεσματικότερη διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη μέσα από τη διαδικασία ενδελεχούς ενημέρωσης κάθε πάσχοντος σε σημαντικά θέματα που τον αφορούν, όπως είναι τα αίτια, τα συμπτώματα, η παρακολούθηση και η σύγχρονη ολιστική αντιμετώπιση της νόσου. Αποσκοπεί επίσης στην οργανωμένη ευαισθητοποίηση του κοινού με κύριο στόχο την τοποθέτηση και παραμονή του Σακχαρώδη Διαβήτη στο επίκεντρο των πολιτικών διαβουλεύσεων για τη δημόσια υγεία, ει δυνατόν, στο σύνολο των χωρών του πλανήτη και όχι μόνο στις ανεπτυγμένες οικονομικά κοινωνίες.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί μία ύπουλη, χρονίως εξελισσόμενη και δυνητικά επικίνδυνη νόσο, που ειδικά για τα δεδομένα της χώρας μας, αφορά περίπου 1 εκατομμύριο άτομα, που αντιστοιχούν στο 10% του πληθυσμού. Και, δυστυχώς, όπως φάνηκε από μελέτες στον Ελληνικό πληθυσμό, ένας στους τρεις ασθενείς με διαβήτη δεν γνωρίζει καν ότι νοσεί.
Η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία – Πανελλήνια Ένωση Ενδοκρινολόγων, στη φετινή επέτειο 2025, επικεντρώνεται ειδικότερα στο θέμα «Διαβήτης και Εργασιακό Περιβάλλον».
Η ανασκόπηση της Διεθνούς Βιβλιογραφίας καταδεικνύει αφενός τη θετική συσχέτιση μεταξύ Επαγγέλματος και Σακχαρώδη Διαβήτη και αφετέρου το συμπέρασμα ότι οι επικρατούσες συνθήκες εργασίας δύνανται να επηρεάσουν τόσο την εκδήλωση όσο και την εξέλιξη της νόσου. Στην έννοια των συνθηκών εργασίας συμπεριλαμβάνονται το είδος και η φύση της εργασίας (καθιστική ή κινητική), το ωράριο εργασίας στο πλαίσιο του 24ώρου (πρωινό – μεσημβρινό – βραδινό – νυκτερινό), οι συνολικές ώρες εργασίας ή απασχόλησης εντός του 24ώρου (συνεχόμενες ή με διαλείμματα) συνεργικά με τις ώρες ανάπαυσης και ύπνου, η πρόσληψη τροφής συνδυαστικά με την ενεργειακή δαπάνη εντός του 24ώρου και τέλος το εργασιακό στρες και η πάσης φύσης ασκούμενη ψυχολογική πίεση που, εκτός των άλλων, συχνά οδηγούν στην υπερβολική κατανάλωση τουλάχιστον καφεΐνης και καπνικών προϊόντων ή στην «μη συμμόρφωση» στη χρήση της ενδεικνυόμενης αντιδιαβητικής αγωγής.
Ειδικότερα δε, για τους ήδη νοσούντες από σακχαρώδη διαβήτη, είναι αναμφισβήτητο ότι βιώνουν καθημερινές προκλήσεις στη διαχείριση της κατάστασής τους στον εργασιακό τους χώρο. Αντιμετωπίζουν ακόμη διακρίσεις ως υπαλληλικό/εργατικό δυναμικό, αν και τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες για την πλήρη άρση τους, τόσο από Φορείς όσο και από την ίδια τη Νομοθετούσα Πολιτεία. Το 1984 η Αμερικανική Εταιρεία Μελέτης του Σακχαρώδη Διαβήτη διακήρυξε, ότι «κάθε άτομο με διαβήτη – είτε λαμβάνει ινσουλίνη, είτε όχι – θα πρέπει να είναι κατάλληλο για οποιαδήποτε εργασία, για την οποία διαθέτει τα απαιτούμενα (τυπικά και ουσιαστικά) προσόντα», όπως ισχύει και θα πρέπει να ισχύει για το σύνολο του πληθυσμού μιας κοινωνίας, που επιθυμεί να εργαστεί, χωρίς προκλητές ανισότητες. Τα μόνα επαγγέλματα στα οποία για λόγους «στοιχειώδους ασφαλείας» θεωρούνται ακόμη «ακατάλληλα» για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, είναι οι πιλότοι αεροσκαφών, οι δύτες και οι εργαζόμενοι σε μεγάλα ύψη, κυρίως λόγω του κινδύνου εμφάνισης υπογλυκαιμίας των ατόμων αυτών συνδυαστικά με τη φύση των εν λόγω επαγγελμάτων.
Η έννοια του εργασιακού χώρου επεκτείνεται και στους πάσης φύσης εκπαιδευόμενους, που δεν είναι εργαζόμενοι με την κλασική έννοια του όρου, είτε πρόκειται για μαθητές στο σχολείο, είτε για φοιτητές εκπαιδευτικού ιδρύματος, είτε για εκπαιδευόμενους επαγγελματίες συγκεκριμένου επαγγελματικού κλάδου.
Η ικανότητα να ακολουθεί κανείς τα ενδιαφέροντά του, τις πεποιθήσεις και τις αξίες του προκειμένου να βρει νόημα και ευτυχία στη ζωή του και να ανθίσει επαγγελματικά, σήμερα ορίζεται ως εργασιακή ευημερία και αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα και των πασχόντων από σακχαρώδη διαβήτη. Τα άτομα που ζουν με διαβήτη δικαιούνται και δύνανται να απολαμβάνουν μία «φυσιολογική ζωή», χωρίς αποκλεισμούς, αρκεί να γνωρίζουν το πρόβλημά τους, να το παρακολουθούν και να το διαχειρίζονται σωστά και υπεύθυνα σε στενή συνεργασία με τον γιατρό τους, τον οποίο πρέπει τακτικά και προγραμματισμένα να συμβουλεύονται. Η σύγχρονη ολιστική διαχείριση στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη προτείνει υγιεινή διατροφή, τακτική σωματική άσκηση, διακοπή του καπνίσματος και ορθή φαρμακευτική αγωγή που προγραμματίζεται και ελέγχεται από ειδικούς ιατρούς σε Ιατρεία και Υγειονομικές Μονάδες, με στόχο όχι μόνο τη ρύθμιση της γλυκαιμίας αλλά και των άλλων παραγόντων κινδύνου όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και το αυξημένο σωματικό βάρος. Ο ειδικός γιατρός εστιάζει και στην πρόληψη, υπό την έννοια της αναγνώρισης και του προσδιορισμού αναδυόμενων προβλημάτων όσο το δυνατόν νωρίτερα και ακριβέστερα, καθώς και στην έγκαιρη και αποτελεσματική παροχή βοήθειας, που συνίσταται στην επιμελημένη φαρμακευτική αντιμετώπιση και στη γενικότερη συμβουλευτική προσέγγιση και εξειδικευμένη υποστήριξη οσάκις αυτό απαιτηθεί.
Η Πολιτεία, σε συνεργασία με τους Συλλόγους των πασχόντων από διαβήτη και με τους οικείους Επιστημονικούς Φορείς, θα πρέπει να μεριμνεί και να καθοδηγεί ακατάπαυστα για την κατάργηση των όποιων επαγγελματικών διακρίσεων και ανισοτήτων, γιατί τα άτομα με διαβήτη, δύνανται να είναι άριστοι και υπεύθυνοι εργαζόμενοι.
Επιμέλεια: Θεοδώρα Στρατηγού, Ενδοκρινολόγος/Διαβητολόγος, Επιμελήτρια Α΄Ε.Σ.Υ , Ενδοκρινολογικό τμήμα «Δ. ΙΚΚΟΣ» & Διαβητολογικό κέντρο, Ευρωπαϊκό και Εθνικό κέντρο εμπειρογνωμοσύνης σπανίων ενδοκρινολογικών νοσημάτων Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός-Πολυκλινική»